خوی از شهرهای استان آذربایجان غربی ایران است. این شهر مرکز شهرستان خوی است.این شهر اولین شهر استان آذربایجان غربی از نظر وسعت و دومین شهر از بعد جمعیت و نفوس است.
خوی یکی از کهن‌ترین مراکز تمدن در شمال غرب ایران و کانون بسیاری از حوادث تاریخی بوده است.[۳] خوی به‌دلیل واقع شدن در مسیر جاده ابریشم و جاده تجارتی شرق و غرب، مورد بازدید بسیاری از جهانگردان و ایرانشناسان واقع شده‌است. از منابع تاریخی و سفرنامه‌ها از جمله سفرنامه ناصرخسرو مطالب قابل توجهی دربارهٔ خوی بدست می‌آید. زبان رایج در میان مردم خوی ترکی آذربایجانی است.
محتویات[نهفتن] |
وجه تسمیه [ویرایش]
- طبق دانشنامه اسلام نام شهر از واژه کردی خوی به معنای نمک برگرفته شده است (همان‌گونه که هنوز هم معدن‌های نمک در منطقه کار می‌کنند).[۴]
- کسروی نیز بیان می‌کند که این نظریه که نام شهر خوی به معنی قوچ است درست نمی‌باشد. او اشاره می‌کند که در کتاب‌های ارمنی خوی را هیر نامیده‌اند.[۵]
آثار تاریخی و مذهبی [ویرایش]
آثار تاریخی زیادی در منطقه خوی قرار دارد از جمله: مزار شمس تبریزی و برج شمس تبریز، دروازه سنگی،بقعه شیخ نوایی مسجد مطلب خان، پل خاتون، بازار خوی، کارونسراهای خوی اطراف آن، پل قطور، ساختمان شهرداری پیشین،کلیسای سورپ سرکیس، مسجد شاه «سید الشهداء» خوی، مسجد ملاحسن و آرامگاه پوریای ولی.علمدار خوی،امام زاده سید بهلول، زیارتگاه میر فتاح و آبشار بدلان غار علی شیخ را نام برد.
شکارگاه‌های تاریخی [ویرایش]
خوی به خاطر دارا بودن شکارگاه‌های زیاد مورد توجه شاه اسماعیل صفوی بود. شاه اسماعیل به خاطر آب و هوای خوش خوی زیاد به این شهر سفر می‌کرد و نقل است که شاخ قوچ‌هایی که در عمارت برج شمس تبریزی مشاهده می‌شود توسط شاه اسماعیل شکار شده‌اند. شاه اسماعیل با الهام از طبیعت زیبای خوی شعر می‌سرود[نیازمند منبع].
طبیعت [ویرایش]
خوی در میان کوه‌های بلند واقع شده‌است به همین دلیل آب و هوای آن در تابستان گرم و در زمستان بسیار سرد است. آب و هوای این شهرستان در فصل بهار بسیار دلچسب است. کوه چله‌خانه در مجاورت این شهرستان قرار دارد و نیز کوه اورین که برای مردم این شهر کوهی با ارزش و تاریخی است. منطقه بکر جهنم دره خوی یا به قولی دره قیریس که یک دره کاملاً بکر با کوه‌ها و صخره‌هایی است که از وسط شان راه عبوری دارند و ارتفاع آنها گاهی به ارتفاع یک برج ده طبقه می‌رسد که در بالا به همدیگر چسبیده‌اند. در این دره سرسبز جانورانی مانند خرس قهوه‌ای، آهو، و گوزن وجود دارند.
محصولات [ویرایش]
صنایع دستی منطقه فرش بافی، گلیم بافی، جاجیم بافی، جل بافی، مفرش بافی، زیلوبافی، حصیربافی، سبدبافی، ریسندگی الیاف، سفالگری و دست بافته‌های پشمی می‌باشد.[نیازمند منبع]
معادن [ویرایش]
معادن خوی عبارتند از: نمک ، زغال سنگ، مس و طلا که فقط از معدن نمک آن فعلاً استفاده می‌شود و بصورت تجارتی بعنوان نمک خوی در تمام شهرستان‌های مجاور به فروش می‌رسد.[۶][۷]
راه ترانزیت [ویرایش]
شهرستان خوی با وجود قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم تنها راه مرزی نزدیک به کشور ترکیه است. خوی تنها شهریست که مسافت آن با شهر وان در کشور ترکیه از طریق بازارچه رازی حدود یک ساعت است.
در سال ۲۰۰۶ هیتی از طرف کشور ترکیه برای بررسی وضعیت بین راهی دو کشور جلسه‌ای با حضور معاون وزیر و سایر افراد متولی صادرات و واردات استان آذربابجان غربی و افراد منتخب از این شهرستان برگزار نمودند.
به علت اینکه فاصله سایر بازارچه‌ها با وان زیاد است بنابراین کشور ترکیه اعتراض کتبی خود را راجع به این مسئله به مقامات ایران اعلام کرد که چرا رانندگان ما با وجود راه نزدیک مسافتی در حدود ۴:۳۰ ساعت را برای رسیدن به جاده ترانزیتی بین‌المللی طی کرده و ضررهای زیادی را متحمل شوند.[نیازمند منبع] در تاریخ ۲۶/۰۱/۱۳۹۰ مرز رازی با حضور وزرای خارجی ایران و ترکیه و مقامات محلی بطور رسمی گشایش یافت
سرشناسان [ویرایش]
از خاندانهای معروف این شهرستان خاندان دنبلی را می‌توان نام برد که قرون متوالی درآذربایجان حکومت داشته‌اند.
از شخصیتهای معروف این شهرستان می‌توان به آیت‌الله العظمی خویی، عباس زریاب خویی، محمدامین ریاحی، رحیم نوه سی، ژاله آموزگار، آذر پژوهش، بهروز وثوقی، ثریا حکمت،غلام رضا آقازاده، سپهبدکریم ورهرام، سید جواد ذاکر اشاره کرد.
نگارخانه [ویرایش]
شهرهای خواهرخوانده و هم پیوند [ویرایش]
-
قونیه، ترکیه از چهاردهم مهر ۱۳۹۰
-
نیشابور، استان خراسان رضوی، ایران از چهاردهم مهر ۱۳۹۰
منابع [ویرایش]
- ↑ جمعیت شهرهای ایران
- ↑ پیش‌شمارهٔ تلفنی
- ↑ تاریخ خوی- محمدامین ریاحی چاپ اول ۱۳۷۱، چاپ دوم ۱۳۷۶.
- ↑"Encyclopaedia+of+Islam"+"Khoi"&source=bl&ots=HCkFJ7tBMX&sig=BwTinKvijr9PhDLfP9WBOXxf5_U&hl=en&sa=X&ei=X6hgUPfQAenE4gT48YDgBQ&redir_esc=y#v=onepage&q="Encyclopaedia%20of%20Islam"%20"Khoi"&f=false The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume 1, Parts 1-21. The International Union of Academies، ۱۹۷۹. انتهای صفحه ۲۸ و ابتدای صفحه ۲۹. بازبینی‌شده در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۲.
- ↑ تاریخ خوی-محمدامین ریاحی-چاپ دوم- صفحه ۲۳ ارجاع به رساله نامهای دیه هاوشهرهای ایران تالیف احمد کسروی.
- ↑ (فرهنگ جغرافیایی ایران ج.۴، ﺣﺴﻨﻌلی ﺭﺯﻡﺁﺭﺍ، ﺗﻬﺮﺍﻥ، ﺩﺍﻳﺮﻩ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎیی ﺳﺘﺎﺩ ﺍﺭﺗﺶ،.۱۳۱ -.۱۳۲)
- ↑ (لغت نامه دهخدا)
پست ثابت