خرداد ماه فصلی است که بوي گل محمدي (یا گزل گول به زبان محلی) فضاي شهر خوي را پر می کندو از همه جاي صحرا و كوچه باغهاي شهر اين بوي دل انگيز به مشام مي رسد.
دختران و پسران جوان پس از نماز صبح هنگام دميدن خورشيد با كيسه اي رنگين به دست و نشاطي وصف ناپذير به چيدن گل محمدي در مزارع و باغات مشغول مي شوند. این ایام اگر از کنار مغازه های خیابانهای اصلی شهر بگذرید بساط گل فروشان را که تلّی از گلهای تازه چیده شده گلهای محمدی را برای فروش پهن کرده اند شاهد خواهید بود... و چه صحنه زیبایی است...
گلاب گیری هم این روزها رونق گرفته و مردم در خانه هایشان دیگهای مخصوص گلاب گیری(نی گازان در زبان محلی) را رو براه کرده اند ...
زنان خانه دار مشغول تهیه مربای گل و گلقند(نوعی مربا که بدون حرارت آتش فقط با مخلوط کردن خاکه قند با گلبرگهای گل محمدی و ریختن آنها در ظروف شیشهای و گذاشتن در جلو تابش نور آفتاب به مدت ۴۰ روز درست میشود) هستند.
خشک کردن گلبرگهای گل محمدی برای پودر کردن و استفاده در غذاها یا خوش طعم کردن دوغ هم از دیگر مشغله ای زنان خویی در این ایام است.
اين نعمت خدادادي از عهد باستان بين مردم خوي و شهرهاي اطراف مصرف داشته است. از سده پنجم هجري پس از شكست امپراتوري روم (ديوجانوس) از آلپ ارسلان امپراتور بزرگ سلجوقي، آسياي صغير جزء متصرفات سلجوقيان شد و خوي از مرزي بودن خارج شد.
شهر خوي كه در مسير جاده ي ابريشم قرار داشت نام و آوازه گلهاي محمدي اش همراه باديباي خوي و زر تمام عيار آن در اطراف و اكناف پيچيده و در آثار شاعران و نويسندگان مختلف راه يافت.
در كتاب نزهه المجالس صفحات 82 و 619 يك رباعي از ظهيرخونجي شاعر سده ششم و هفتم وجود دارد كه در آن اصل گل سرخ محمدي را از شهر خوي دانسته است و اين رباعي بدين مضمون است:
گل را مبارك رخ و فرخنده پي است/ هر جا كه بود زينت، آنجا ز وي است
گفتم ز كدام شهري اي من خاكت/ گفتا نشنيده اي كه اصلم ز خوي است
امسال بيش از ۵/۱۴ هكتار از اراضي شهرستان خوي زير كشت گل محمدي بوده است و حتي گونه هايي از آن به صورت خودرو در باغ ها و مزارع خوي بن و ريشه دارد و ماه خرداد را هم كه موسم شكفتن گل هاست» "گول آيي«"(يعني ماه گل) مي نامند و اين تعبير قدمت رواج بازار گل محمدي و آباداني و تمدن را در اين شهر در طي قرون متمادي نشان مي دهد.
گل زيبا و خوش عطر محمدي براي گلاب، خشك كردن و تهيه مربا بكار مي رود و از لحاظ پزشكي براي پوست سر و مو، جوش بدن و پاك كردن پوست بسیار مفيد است.
شایسته است مسئولین امر همت کنند تا ضمن حفظ و گسترش و مزارع موجود جشنواره گلاب گیری به زادگاه اصلی خود برگردد و گلاب خوی که حتی از گلاب قمصر نیز خوش عطر و بوست به جایگاه مناسب و در شان و منزلت واقعیش برگردد.
پست ثابت